# دستورات عجیب و جالب `ls` که هر کاربر لینوکس باید بداند
### فراتر از `ls` معمولی – نکاتی برای حرفه‌ای شدن در مرور فایل‌ها
دستور `ls` یکی از ابتدایی‌ترین و پرکاربردترین دستورات در لینوکس برای لیست‌کردن فایل‌ها و دایرکتوری‌هاست. اما این دستور گزینه‌های جذاب و کمترشناخته‌شده‌ای دارد که می‌توانند تجربه کاربری شما را به سطح بالاتری ببرند!
---
## 🔹 1. `ls -lh` — نمایش سایز فایل‌ها به صورت قابل خواندن
```bash
ls -lh
```
- `-l`: نمایش لیست‌گونه با جزئیات
- `-h`: نمایش سایز فایل‌ها به صورت human-readable (مثل 1K, 2M)
---
## 🔹 2. `ls -lt` — مرتب‌سازی فایل‌ها بر اساس زمان آخرین تغییر
```bash
ls -lt
```
فایل‌هایی که تازه تغییر کرده‌اند در بالا نشان داده می‌شوند.
---
## 🔹 3. `ls -ltr` — مرتب‌سازی برعکس زمان، فایل‌های قدیمی در بالا
```bash
ls -ltr
```
مفید برای بررسی اینکه **چه فایلی مدت زیادی است که تغییر نکرده**.
---
## 🔹 4. `ls -la` — نمایش همه فایل‌ها (از جمله مخفی‌ها)
```bash
ls -la
```
نمایش فایل‌های مخفی (که با `.` شروع می‌شوند) + جزئیات کامل.
---
## 🔹 5. `ls -lhS` — مرتب‌سازی فایل‌ها بر اساس حجم (بزرگ‌ترین در بالا)
```bash
ls -lhS
```
به‌دردبخور برای پیدا کردن فایل‌هایی که بیشترین فضا را گرفته‌اند.
---
## 🔹 6. `ls -R` — نمایش بازگشتی دایرکتوری‌ها (subdirectories)
```bash
ls -R
```
تمام محتویات دایرکتوری فعلی و زیرشاخه‌های آن را به صورت بازگشتی لیست می‌کند.
---
## 🔹 7. `ls --color=auto` — نمایش رنگی فایل‌ها
```bash
ls --color=auto
```
اگر در تنظیمات shell شما نیست، به صورت دستی اجرا کنید تا فایل‌ها به رنگ‌های متفاوت (دایرکتوری، فایل اجرایی، لینک، و غیره) نمایش داده شوند.
---
## 🔹 8. `ls -1` — نمایش هر فایل در یک خط جدا
```bash
ls -1
```
کاربردی برای اسکریپت‌نویسی یا خروجی گرفتن ساده و خوانا از لیست فایل‌ها.
---
## 🔹 9. `ls -d */` — فقط نمایش دایرکتوری‌ها
```bash
ls -d */
```
به جای فایل‌ها، فقط پوشه‌ها را لیست می‌کند. خیلی مفید در دایرکتوری‌های شلوغ.
---
## 🔹 10. `ls -i` — نمایش شماره inode برای هر فایل
```bash
ls -i
```
مفید برای عملیات سطح پایین‌تر فایل‌سیستم یا درک ساختار لینوکس.
---
## 🔹 11. ترکیب خلاقانه: دیدن فایل‌های حجیم و جدید در دایرکتوری
```bash
ls -lhSrt
```
- فایل‌ها را به صورت:
- Human-readable
- بر اساس حجم
- مرتب‌شده زمانی
- به‌صورت معکوس (قدیمی‌ترها اول)
نمایش می‌دهد.
---
## جمع‌بندی سریع: دستورات `ls` کمتر شناخته‌شده
| دستور | کاربرد |
|--------|--------|
| `ls -lh` | نمایش سایز خوانا |
| `ls -lt` | مرتب‌سازی زمانی |
| `ls -la` | نمایش فایل‌های مخفی |
| `ls -lhS` | مرتب‌سازی حجمی |
| `ls -R` | نمایش بازگشتی |
| `ls -d */` | فقط پوشه‌ها |
| `ls -1` | هر فایل در یک خط |
| `ls -i` | نمایش inode |
| `ls --color` | رنگی کردن خروجی |
