## ۱. top
**شرح:** نمایش لحظهای مصرف CPU، حافظه، زمان اجرا و وضعیت فرایندها.
```bash
top
```
## ۲. htop
**شرح:** نسخه تعاملیتر و رنگیِ top با پشتیبانی از پیمایش عمودی/افقی و فیلتر.
```bash
htop
```
## ۳. vmstat
**شرح:** گزارش خلاصهای از حافظه، پردازشها، I/O و CPU.
```bash
vmstat 2
```
## ۴. iostat
**شرح:** مانیتورینگ ورودی/خروجی دیسک و آمار CPU.
```bash
iostat -xz 2
```
## ۵. free
**شرح:** نمایش مصرف حافظهی فیزیکی و صفحهگذاری (swap).
```bash
free -h
```
## ۶. sar
**شرح:** جمعآوری و نمایش آمار تاریخی سیستم (با نصب sysstat).
```bash
sar -u 1 5
```
## ۷. dstat
**شرح:** ترکیب چند ابزار (vmstat, iostat, netstat…) در یک نما.
```bash
dstat
```
## ۸. atop
**شرح:** نسخه کاملتر atop از top با ثبت لاگ بلندمدت.
```bash
atop
```
## ۹. glances
**شرح:** ابزار همهکاره مبتنی بر Python با امکان وبسرور.
```bash
glances
```
## ۱۰. netstat / ss
**شرح:** نمایش اتصالات شبکه و پورتهای باز.
```bash
ss -tuln
```
## ۱۱. nethogs
**شرح:** نمایش مصرف شبکه بر اساس فرآیند.
```bash
sudo nethogs
```
## ۱۲. iftop
**شرح:** نمایش مصرف پهنای باند شبکه بین میزبانها.
```bash
sudo iftop
```
## ۱۳. iperf / iperf3
**شرح:** تست پهنای باند شبکه بین دو نقطه.
```bash
iperf3 -s # روی سرور
iperf3 -c server_ip # روی کلاینت
```
## ۱۴. iotop
**شرح:** نمایش مصرف I/O دیسک بر اساس فرآیند.
```bash
sudo iotop
```
## ۱۵. pidstat
**شرح:** نمایش آمار CPU، I/O و حافظه بر اساس PID.
```bash
pidstat 2
```
## ۱۶. tcpdump
**شرح:** ضبط بستههای شبکه برای تحلیل ترافیک.
```bash
sudo tcpdump -i eth0
```
## ۱۷. strace
**شرح:** رهگیری سیستمکالها و سیگنالهای یک برنامه.
```bash
strace -p PID
```
## ۱۸. lsof
**شرح:** نمایش فایلها و سوکتهای باز شده توسط فرآیندها.
```bash
lsof -p PID
```
## ۱۹. perf
**شرح:** ابزار پیشرفته پروفایل CPU و I/O.
```bash
perf top
```
## ۲۰. bpftrace
**شرح:** نگارش اسکریپتهای BPF برای مانیتورینگ دقیق هسته.
```bash
bpftrace -e 'kprobe:vfs_read { @[comm] = count(); }'
```