بررسی میزان استفاده از فضای دیسک در لینوکس پرینت

## 💾 بررسی میزان استفاده از فضای دیسک در لینوکس
(**Check Linux File System Disk Space Usage**)

در لینوکس، ابزارهای مختلفی برای مشاهده وضعیت فضای دیسک وجود داره. معروف‌ترین‌هاش `df` و `du` هستن که اطلاعات متفاوت و مفیدی می‌دن.

---

## 🟢 1. استفاده از دستور `df`
(**Disk Free**)
برای بررسی فضای کلی فایل‌سیستم‌ها استفاده می‌شه.

```bash
df -h
```

### خروجی نمونه:
```
Filesystem Size Used Avail Use% Mounted on
/dev/sda1 50G 20G 28G 42% /
tmpfs 2.0G 0 2.0G 0% /dev/shm
```

🔹 گزینه `-h` باعث می‌شه اندازه‌ها به‌صورت **خوانا برای انسان** نمایش داده بشن (مثل MB و GB به‌جای بایت).

---

### فقط نمایش استفاده از پارتیشن خاص:
```bash
df -h /home
```

---

## 🟡 2. استفاده از `du`
(**Disk Usage**)
برای بررسی فضای استفاده‌شده توسط فایل‌ها و پوشه‌ها.

```bash
du -sh *
```

- `-s`: فقط جمع کل برای هر آیتم
- `-h`: نمایش به‌صورت خوانا (MB/GB)

### مثال:
```bash
du -sh /home/user/*
```

خروجی:
```
120M Documents
1.5G Downloads
32K Desktop
```

---

## 🔵 3. بررسی پوشه‌ای که بیشترین فضا رو گرفته

```bash
du -h / | sort -hr | head -n 10
```

این دستور سنگین‌ترین مسیرها رو به‌ترتیب نشون می‌ده (از ریشه). برای دیدن پرمصرف‌ترین مسیرها خیلی مفیده.

---

## 🟣 4. استفاده از `ncdu` (نسخه تعاملی و گرافیکی در ترمینال)

اگر نصب نباشه، اول نصبش کن:

```bash
sudo apt install ncdu # اوبونتو/دبیان
sudo yum install ncdu # سنت‌اواس/راکی/رد‌هت
```

سپس اجرا کن:

```bash
ncdu /
```

باهاش می‌تونی راحت بین پوشه‌ها جابجا بشی و ببینی چی داره فضا می‌گیره. با فلش‌ها حرکت کن، با `q` خارج شو.

---

## 🔴 5. مشاهده وضعیت inode ها (برای خطاهایی مثل "No space left on device")

```bash
df -i
```

این دستور تعداد inodes مصرف‌شده و باقی‌مونده رو نشون می‌ده.

---

## 📌 خلاصه دستورات مفید

| دستور | کاربرد |
|--------|--------|
| `df -h` | نمایش فضای پارتیشن‌ها به‌صورت خوانا |
| `df -h /path` | فضای پارتیشن مسیر خاص |
| `du -sh *` | فضای هر فایل/پوشه در مسیر جاری |
| `du -sh /path/*` | فضای زیرپوشه‌های مسیر خاص |
| `ncdu /` | نمایش تعاملی استفاده از دیسک |
| `df -i` | بررسی مصرف inode |

---

## ✅ نتیجه‌گیری

🔸 وقتی فضای دیسک رو بررسی می‌کنی، اول با `df -h` وضعیت کلی رو ببین.
🔸 بعد با `du -sh` یا `ncdu` دقیق‌تر بررسی کن کجا فضا مصرف شده.
🔸 اگه با ارورهایی مثل "No space left on device" روبه‌رو شدی، حتماً `df -i` رو هم چک کن.