بررسی میزان استفاده از دیسک توسط فایل‌ها و دایرکتوری‌ها در لینوکس پرینت

# بررسی میزان استفاده از دیسک توسط فایل‌ها و دایرکتوری‌ها در لینوکس

در هنگام مدیریت سرور یا سیستم‌های لینوکسی، یکی از مهم‌ترین کارهایی که باید انجام دهید، بررسی وضعیت فضای دیسک است. گاهی اوقات دیسک به طور ناگهانی پر می‌شود و باید بدانید کدام فایل یا دایرکتوری بیشترین فضا را اشغال کرده است. در این مقاله، با دستورات مفیدی آشنا می‌شوید که به کمک آن‌ها می‌توانید میزان استفاده از دیسک را بررسی و تحلیل کنید.

## استفاده از دستور `df` برای نمایش وضعیت کلی دیسک

دستور `df` وضعیت فضای دیسک را برای تمام پارتیشن‌ها نمایش می‌دهد:

```bash
df -h
```

گزینه `-h` باعث می‌شود خروجی به صورت خوانا برای انسان نمایش داده شود (مثلاً با واحدهای MB یا GB).

خروجی نمونه:

```
Filesystem Size Used Avail Use% Mounted on
/dev/sda1 50G 45G 2.5G 95% /
```

## استفاده از دستور `du` برای بررسی فضای اشغال‌شده توسط دایرکتوری‌ها

دستور `du` (مخفف Disk Usage) برای نمایش میزان فضای استفاده‌شده توسط دایرکتوری‌ها به کار می‌رود. برای مثال:

```bash
du -sh *
```

- `-s` : فقط جمع کل را برای هر آیتم نشان می‌دهد.
- `-h` : نمایش به صورت خوانا برای انسان.

خروجی نمونه:

```
2.1G var
500M home
100K tmp
```

## بررسی دایرکتوری‌ها به صورت مرتب‌شده بر اساس حجم

برای یافتن اینکه کدام دایرکتوری‌ها بیشترین فضا را اشغال کرده‌اند، می‌توان از ترکیب دستور `du` با `sort` استفاده کرد:

```bash
du -h --max-depth=1 / | sort -hr
```

- `--max-depth=1` فقط دایرکتوری‌های سطح اول را بررسی می‌کند.
- `sort -hr` خروجی را بر اساس حجم (به صورت عددی و معکوس) مرتب می‌کند.

## یافتن بزرگ‌ترین فایل‌ها در سیستم

گاهی اوقات فقط چند فایل بزرگ هستند که فضای زیادی را اشغال کرده‌اند. برای یافتن آن‌ها از دستور `find` به همراه `sort` استفاده می‌کنیم:

```bash
find / -type f -exec du -h {} + 2>/dev/null | sort -hr | head -n 10
```

این دستور، ۱۰ فایل بزرگ‌تر در سیستم را نمایش می‌دهد.

> توجه: اجرای این دستور ممکن است زمان‌بر باشد و نیاز به دسترسی root داشته باشد.

## استفاده از ابزار `ncdu` برای بررسی بصری و تعاملی

اگر به دنبال ابزار ساده‌تری هستید، می‌توانید از `ncdu` استفاده کنید که یک رابط کاربری ترمینالی برای بررسی فضای دیسک است:

### نصب:

```bash
sudo apt install ncdu # برای Ubuntu/Debian
sudo yum install ncdu # برای CentOS/RHEL
```

### اجرا:

```bash
ncdu /
```

این ابزار به شما اجازه می‌دهد به راحتی بین دایرکتوری‌ها جابجا شوید و ببینید هر کدام چقدر فضا اشغال کرده‌اند.

---

## جمع‌بندی

با استفاده از دستورات بالا، می‌توانید به راحتی وضعیت فضای دیسک را بررسی کرده و فایل‌ها یا دایرکتوری‌هایی که بیشترین فضا را اشغال کرده‌اند شناسایی کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا سیستم خود را بهینه نگه‌دارید و از پر شدن ناگهانی دیسک جلوگیری کنید.